[ Pobierz całość w formacie PDF ]
38
ROZDZIAA X.
SÄ…dy rozjemcze.
Art. 175.
We wszystkich wypadkach, w których pomiędzy sekundantami zachodzi niezgoda zapatry-
wań, niedotycząca ani zdolności honorowej jednej ze stron, ani sposobu interpretowania posta-
nowień kodeksu honorowego różnicę zdań rozstrzyga s ą d r o z j e m c z y .
Art. 176.
O ile różnica zdań dotyczy wyboru broni, sąd taki nazywa się s ą dem dl a oznaczani a
broni .
Art. 177.
Sąd rozjemczy składa się z sekundantów stron obu, którzy na wspólnym posiedzeniu wybiera-
ją z poza swego grona osobę piątą, która spór rozstrzyga. W razie niemożności porozumienia się
co do osoby sędziego rozjemczego, układają terno, jak przy wyborze superarbitra i losowaniem
rozstrzygajÄ….
Art. 178.
Osoba sędziego rozjemczego winna być nieskazitelną i nie interesowaną nawet pośrednio w
sporze. Prócz tego, sędzia rozjemczy winien cieszyć się zaufaniem stron obu oraz zajmować
znaczniejsze stanowisko społeczne.
Art. 179.
Orzeczenie sądu rozjemczego zapada przez decyzję sędziego rozjemczego i jest definitywne i
nieodwołalne. Obie strony muszą mu się poddać bezwzględnie, zaś strona uchylająca się od wy-
konania orzeczenia sądu rozjemczego uprawnia przeciwnika do zerwania rokowań i spisania jed-
nostronnego protokołu.
Art. 180.
Orzeczenie sądu rozjemczego musi być pisemne, w dwóch egzemplarzach sporządzone i każ-
dej ze stron doręczone. Orzeczenie podpisuje tylko sędzia rozjemczy.
39
Art. 181.
Sposób postępowania przed sądem rozjemczym regulują analogiczne postanowienia odnoszą-
ce siÄ™ do sÄ…du honorowego.
Art. 182.
W szczególności podstawą rozstrzygnięcia sądu rozjemczego jest z a p i s , obejmujący we
formie pytania kwestię sporną a sędziemu rozjemczemu nie wolno nic ponadto orzec, co strony
w zapisie przedkładają do rozstrzygnięcia.
Art. 183.
Orzeczenie sądu rozjemczego nie tworzy prejudykatu dla innych analogicznych wypadków.
40
ROZDZIAA XI.
Zastępstwo w pojedynku.
Art. 184.
Jest zasadą kodeksu honorowego, iż każda osobista zniewaga może być dochodzona jedynie
przez osobę, którą dotyka, przeciw tej osobie, która się jej dopuściła. Jednakowoż, ta zasada do-
puszcza kilka, tutaj wyczerpująco wyliczonych, wyjątków zastępstwa w pojedynku, a to z tego
powodu, by uniknąć większego zła lub z uwagi na zasady rycerskości.
Art. 185.
I tak za ojca może wystąpić syn, jeżeli:
1. ojciec jest kaleką lub niezdolny fizycznie do władania bronią;
2. ojciec przekroczył 60 lat życia;
3. o ile przeciwnik ojca jest bliższy wiekiem synowi niż ojcu.
Te wszystkie trzy wyszczególnione wypadki zastępstwa są dozwolone tylko wówczas, jeżeli
ojciec jest stroną obrażoną.
U w a g a : Niektórzy autorowie, np. G e 1 1 i , przyznają synowi bez względu na wiek przeciw-
nika prawo zastępowania ojca.
Art. 186.
O ile ojciec znieważający słownie przeciwnika został przez tegoż czynnie znieważony na-
tenczas syn znieważonego ojca bez względu na postanowienie poprzedniego artykułu ma prawo
zastÄ…pienia ojca w pojedynku.
Art. 187.
Jeżeli ojciec jest obrazicielem, nie przysługuje synowi prawo zastępstwa.
Art. 188.
Pod tymi samymi warunkami, jak syn w miejsce ojca, zastąpić może wnuk obrażonego dziad-
ka, skoro tenże nie ma żadnego syna zdolnego do zastąpienia.
41
Art. 189.
Starszy brat albo ojciec mogą zastąpić w pojedynku małoletniego brata względnie syna, o ile
temuż odmówiono satysfakcji z powodu małoletności. O ile małoletni jest obrazicielem, to tego
rodzaju zastępstwo nie może mieć miejsca.
Art. 190.
Zastępstwo za przyjaciela dozwolone jest w następujących wypadkach:
a) jeżeli obrażony przyjaciel jest małoletni, obrażający zaś pełnoletni;
b) jeżeli obrażony przyjaciel fizycznie nie jest zdolny do dochodzenia swej krzywdy z bronią
w ręku (jest chory, kaleka), a nie ma ojca ani brata lub syna, którzy by mogli go zastąpić;
c) jeżeli obraziciel dopuścił się obrazy pod nieobecność przyjaciela i na pierwsze wezwanie
obrońcy tegoż zniewagi nie cofa.
Art. 191.
Zastępstwo przyjaciela musi być przez obraziciela uznane i dlatego sekundanci winni od tegoż
żądać odnośnego pisemnego oświadczenia. Oświadczenie to jest konieczne dla tego, ponieważ
zast ępuj ący wchodzi w wszel ki e pr awa przysł uguj ące obrażonemu.
Art. 192.
Każda obraza kobiety godzi w jej naturalnego obrońcę, któremu przysługuje prawo pociągnię-
cia obraziciela do odpowiedzialności honorowej. Na tej podstawie przysługują następujące za-
stępstwa mężczyznom w obronie czci kobiety:
a) mężowi w obronie czci żony;
b) bratu, ojcu, wnukowi, wujowi, siostrzeńcowi lub szwagrowi, o ile jest niezamężną, wdową,
lub rozwiedzioną z mężem;
c) wszystkie osoby pod b) wymienione, jeżeli kobieta zamężna nie żyje z mężem, choćby ów
nawet w tej samej miejscowości przebywał;
d) gospodarz domu, jeżeli u niego zniewaga kobiety miała miejsce, o ile jest przy tym obecny;
e) w każdym innym wypadku mężczyzna, który jej towarzyszy, a gdy ich jest kilku, najmłod-
szy z nich;
f) mężczyzna, który prowadzi kobietę pod rękę, nawet wówczas, gdy obecni są przy tym
krewni obrażonej.
Art. 193.
Za obrazę wyrządzoną przez kobietę odpowiedzialni są mężczyzni w tym samym porządku,
który powyższe artykuły określiły.
Art. 194.
Kwestie sporne między zastępcami, czy w danym wypadku dopuszczalne jest zastępstwo, roz-
strzyga sÄ…d rozjemczy.
42
Art. 195.
Jeżeli obraziciel uchyla się od dania satysfakcji prawnie zastępującemu, natenczas zastępcy
tegoż są uprawnieni do spisania jednostronnego protokółu, a stanowisko obraziciela skwalifiko-
wać, jako odmowę dania satysfakcji.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]