[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nie wymagaj�cych od niego jednak egocentryzmu jest obraxliwy, ale stara si� unika�
jakichkolwiek g��bszych uczu�. otwartych konfliktów.
wa, od zawodnika B , który nie odnosi nych w osi�ganiu sukcesu sportowe-
sukcesów. go zawodników. Efektywny wyst�p
Widzimy diametralne rozbie�noSci w zawodach jest uwarunkowany
zarówno gdy chodzi o treS� emocji, jak przebiegiem ró�norodnych procesów
i problemy, z jakimi aktualnie si� bo- i funkcji psychicznych oraz kierun-
rykaj�. kiem i poziomem rozwoju reakcji psy-
Uzyskane wyniki pozwalaj� do- chofizycznych w danej chwili dzia�al-
strzec istotn� rol� treSci emocjonal- noSci sportowej.
Emocje i ich wp�yw na efektywnoS� startów m�odego sportowca 69
Tabela 5
Neurotyczny komponent
Zawodnik A Zawodnik B
FizjoIogiczna interpretacja
FizjoIogiczna interpretacja
Stres, wywo�any usi�owaniem skrycia niepokoju i trwogi pod
Stres, wywo�any brakiem
mask� pewnoSci siebie i bezpiecze�stwa.
akceptacji dla zakazów lub
PsychoIogiczna interpretacja
ogranicze�.
Obecna sytuacja przyjmowana jest jako nieprzyjemna.
PsychoIogiczna interpretacja
Odczuwa osamotnienie i niewiar� w zwi�zku z tym, �e nie mo�e
Sprzeciwia si� jakiemukolwiek
sta� si� cz�onkiem spo�ecznoSci, zadawalaj�cej jego wysokie
naciskowi ze strony innych
wymagania. Chce wyró�ni� si� z grupy. Odczucie izolacji rodzi
i wymaga niezale�noSci. Chce
niepomiern� potrzeb� kontaktów. Jej przydaje g�ówne
sam szuka� i podejmowa�
znaczenie, zapominaj�c o wszystkim pozosta�ym, zaw�a si�
decyzje, wyci�ga� swoje wnioski.
kr�g jego zainteresowa�. Nawet fizyczne przyjemnoSci
Nienawidzi monotonnoSci i
odchodz� na dalszy plan. Z powodu d�ugotrwa�ego d��enia
przeci�tnoSci, czuje wstr�t do
do realizacji tej potrzeby (trening) d�ugotrwale znajduje si�
schematycznego bezosobowego
w stanie napi�cia i mo�e sta� si� niezmiernie rozdra�nionym.
podejScia. Chce, aby wszyscy
Z drugiej strony, ta potrzeba w kontakcie przeczy jego
uwa�ali za najbardziej
wyobra�eniu o sobie, zgodnie z którym on zwykle kontroluje
autorytetowy jego pogl�d.
swoje pragnienia. Tak�e innym chce udowodni� oryginalnoS�
Trudno mu si� przyzna�, �e nie
swojego charakteru. Dlatego próbuje st�umi� w kontakcie
ma racji. Aby uzna� punkt
z innymi ludxmi, nieSwiadomie pojawiaj�cy si� strach niepe�nej
widzenia innych, musi zdoby� si�
wartoSci, udaj�c bezpieczn� pewnoS� siebie i wewn�trzne
na du�y wysi�ek. D��y,
zdecydowanie. Próbuje zdoby� szacunek otoczenia za pomoc�
rozwijaj�c swoje zdolnoSci,
czegoS niezwyk�ego. Post�puje, jak si� jemu wydaje,
do przejawiania siebie jako
z niezale�noSci� i nonszalancj�, przy czym ka�dy, kto krytycznie
osobowoSci i wyró�niania si�
odnosi si� do podobnego post�powania, styka si� z lekcewa��c�
dzi�ki swoim sukcesom.
oboj�tnoSci�. Jednak�e za sztuczn� oboj�tnoSci� skrywana jest
Podsumowanie
ch�� sukcesu i uznania otoczenia.
Potrzeba niezale�noSci i uznania
Podsumowanie
jego doskona�oSci.
Rozczarowanie, wiod�ce do udawanej oboj�tnoSci.
Tabela 6
Podstawowy problem, który rozwi�zuje podmiot
Zawodnik A Zawodnik B
Sama dzia�alnoS� dostarcza mu Potrzeba szacunku, który pozwoli�by jemu gra�
zadowolenia. Chce, �eby za jego jak�kolwiek wa�n� rol� i zdoby� sobie mark�, sta�y si�
osi�gni�cia w dzia�alnoSci szanowano imperatywne. Wymaga, �eby uwaga wszystkich
go i uznawano. koncentrowa�a si� na nim i odmawia grania bezosobowej
Wszystko to, co niezwyk�e, oryginalne, lub drugoplanowej roli.
w tym i ludzie z jakimiS wydawa�oby Rozczarowanie i obawa, �e wyznaczanie jakichkolwiek
si� zdolnoSciami, sprawiaj� na nim nowych celów jest bezsensowne, wywo�uj� trwog�,
silne wra�enie. Stara si� przejmowa� uczucie pustki i pogardy dla samego siebie. Do tego
te cechy, którymi si� zachwyca, i ostatniego nie chcia�by si� przyznawa�. Ukrywa to,
post�puje oryginalnie. post�puje z otoczeniem wyzywaj�co i samowolnie.
70 Ariadna LupuI-Nawrocka
2. Gracz J., Sankowski T.: Psychologia spor-
Podsumowanie
tu. Pozna� 1995. AWF.
Wyniki przeprowadzonych bada� 3. Karolczak-Biernacka B.: Studia nad za-
chowaniem si� sportowca w sytuacji trud-
ukazuj� indywidualny charakter reak-
nej. Warszawa 1986. Sport i Turystyka.
cji emocjonalnych, zale�nych od sytu-
4. Kitajew-Smyk L. A.: Psychologia stresu.
acji �yciowej, w jakiej aktualnie znaj-
Wroc�aw 1989. Ossolineum.
duje si� zawodnik, oraz od dynamiki
5. K�odecka-Ró�alska J., Pa�elski D.: Psy-
choprofilaktyka w krytycznych okresach
sfery emocjonalnej. Zró�nicowanie ro-
kariery sportowej dorastaj�cych dziewcz�t
dzajów i czasu wyst�powania objawów
i ch�opców. Medycyna Sportowa 2002,
zale�y od indywidualnych cech psychi-
nr 7.
ki zawodnika, specyfiki danej konku- 6. Koz�owski S.: Granice przystosowania.
rencji oraz warunków, w jakich rozgry- Warszawa 1986. Wiedza Powszechna.
7. Lupul-Nawrocka A.: Emocje w sytuacji
wana jest rywalizacja sportowa.
startowej. Nie publikowana praca magister-
Opisane badania wzbogacaj� znajo-
ska (2003).
moS� funkcjonowania psychiki m�odych
8. �api�ska R., �ebrowska M.: Wiek dorasta-
nia [w:] M. �ebrowska (red.), Psychologia
sportowców w dzia�alnoSci sportowej
rozwojowa dzieci i m�odzie�y. Warszawa
(trening, start w zawodach). Mog� one
1977. PWN.
przyczyni� si� do lepszego zrozumienia
9. Obuchowski K.: Kody orientacji i struk-
przez trenerów i dzia�aczy sportowych,
tura procesów emocjonalnych. Warszawa
jak wa�ne jest stosowanie ju� we wcze- 1982. PWN.
10. Pa�aszy�ska R.: Wybrane techniki oddzia-
snych etapach szkolenia indywidualnej
�ywania psychologicznego stosowane w spo-
pracy z zawodnikami, uwzgl�dniaj�cej
rcie wyczynowym. Medycyna Sportowa
ró�nice osobowoSciowe i treSci emocji
1996, nr 63.
prze�ywanych przez ich podopiecznych. 11. Rosenhan D. L. Seligman M. E.: Psycho-
patologia. Warszawa 1994. Polskie Towa-
Sukces zawodnika rozpoczyna si� bo-
rzystwo Psychologiczne.
wiem w jego umySle.
12. Sadovnicova L.: Mened�ment i psycho-
diagnostyka. Opole 1996. Politechnika
PiSmiennictwo
Opolska.
1. Blecharz J.: Psychologiczne wspomaganie 13. Terelak J. F.: Psychologia stresu. Byd-
zakres i skutecznoS� (rozmowa z A. Pac- goszcz 2001. Oficyna Wydawnicza Brand .
Pomarnackim). Kraków 15 marca 2002. 14. Tomaszewski T.: Z pogranicza psycholo-
www.portal psychologiczny.pl gii i pedagogiki. Warszawa 1970. PZWS.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
