[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nie wymagaj¹cych od niego jednak egocentryzmu jest obraxliwy, ale stara siê unikaæ
jakichkolwiek g³êbszych uczuæ. otwartych konfliktów.
wa, od zawodnika B , który nie odnosi nych w osi¹ganiu sukcesu sportowe-
sukcesów. go zawodników. Efektywny wystêp
Widzimy diametralne rozbie¿noSci w zawodach jest uwarunkowany
zarówno gdy chodzi o treSæ emocji, jak przebiegiem ró¿norodnych procesów
i problemy, z jakimi aktualnie siê bo- i funkcji psychicznych oraz kierun-
rykaj¹. kiem i poziomem rozwoju reakcji psy-
Uzyskane wyniki pozwalaj¹ do- chofizycznych w danej chwili dzia³al-
strzec istotn¹ rolê treSci emocjonal- noSci sportowej.
Emocje i ich wp³yw na efektywnoSæ startów m³odego sportowca 69
Tabela 5
Neurotyczny komponent
Zawodnik A Zawodnik B
FizjoIogiczna interpretacja
FizjoIogiczna interpretacja
Stres, wywo³any usi³owaniem skrycia niepokoju i trwogi pod
Stres, wywo³any brakiem
mask¹ pewnoSci siebie i bezpieczeñstwa.
akceptacji dla zakazów lub
PsychoIogiczna interpretacja
ograniczeñ.
Obecna sytuacja przyjmowana jest jako nieprzyjemna.
PsychoIogiczna interpretacja
Odczuwa osamotnienie i niewiarê w zwi¹zku z tym, ¿e nie mo¿e
Sprzeciwia siê jakiemukolwiek
staæ siê cz³onkiem spo³ecznoSci, zadawalaj¹cej jego wysokie
naciskowi ze strony innych
wymagania. Chce wyró¿niæ siê z grupy. Odczucie izolacji rodzi
i wymaga niezale¿noSci. Chce
niepomiern¹ potrzebê kontaktów. Jej przydaje g³Ã³wne
sam szukaæ i podejmowaæ
znaczenie, zapominaj¹c o wszystkim pozosta³ym, zawê¿a siê
decyzje, wyci¹gaæ swoje wnioski.
kr¹g jego zainteresowañ. Nawet fizyczne przyjemnoSci
Nienawidzi monotonnoSci i
odchodz¹ na dalszy plan. Z powodu d³ugotrwa³ego d¹¿enia
przeciêtnoSci, czuje wstrêt do
do realizacji tej potrzeby (trening) d³ugotrwale znajduje siê
schematycznego bezosobowego
w stanie napiêcia i mo¿e staæ siê niezmiernie rozdra¿nionym.
podejScia. Chce, aby wszyscy
Z drugiej strony, ta potrzeba w kontakcie przeczy jego
uwa¿ali za najbardziej
wyobra¿eniu o sobie, zgodnie z którym on zwykle kontroluje
autorytetowy jego pogl¹d.
swoje pragnienia. Tak¿e innym chce udowodniæ oryginalnoSæ
Trudno mu siê przyznaæ, ¿e nie
swojego charakteru. Dlatego próbuje st³umiæ w kontakcie
ma racji. Aby uznaæ punkt
z innymi ludxmi, nieSwiadomie pojawiaj¹cy siê strach niepe³nej
widzenia innych, musi zdobyæ siê
wartoSci, udaj¹c bezpieczn¹ pewnoSæ siebie i wewnêtrzne
na du¿y wysi³ek. D¹¿y,
zdecydowanie. Próbuje zdobyæ szacunek otoczenia za pomoc¹
rozwijaj¹c swoje zdolnoSci,
czegoS niezwyk³ego. Postêpuje, jak siê jemu wydaje,
do przejawiania siebie jako
z niezale¿noSci¹ i nonszalancj¹, przy czym ka¿dy, kto krytycznie
osobowoSci i wyró¿niania siê
odnosi siê do podobnego postêpowania, styka siê z lekcewa¿¹c¹
dziêki swoim sukcesom.
obojêtnoSci¹. Jednak¿e za sztuczn¹ obojêtnoSci¹ skrywana jest
Podsumowanie
chêæ sukcesu i uznania otoczenia.
Potrzeba niezale¿noSci i uznania
Podsumowanie
jego doskona³oSci.
Rozczarowanie, wiod¹ce do udawanej obojêtnoSci.
Tabela 6
Podstawowy problem, który rozwi¹zuje podmiot
Zawodnik A Zawodnik B
Sama dzia³alnoSæ dostarcza mu Potrzeba szacunku, który pozwoli³by jemu graæ
zadowolenia. Chce, ¿eby za jego jak¹kolwiek wa¿n¹ rolê i zdobyæ sobie markê, sta³y siê
osi¹gniêcia w dzia³alnoSci szanowano imperatywne. Wymaga, ¿eby uwaga wszystkich
go i uznawano. koncentrowa³a siê na nim i odmawia grania bezosobowej
Wszystko to, co niezwyk³e, oryginalne, lub drugoplanowej roli.
w tym i ludzie z jakimiS wydawa³oby Rozczarowanie i obawa, ¿e wyznaczanie jakichkolwiek
siê zdolnoSciami, sprawiaj¹ na nim nowych celów jest bezsensowne, wywo³uj¹ trwogê,
silne wra¿enie. Stara siê przejmowaæ uczucie pustki i pogardy dla samego siebie. Do tego
te cechy, którymi siê zachwyca, i ostatniego nie chcia³by siê przyznawaæ. Ukrywa to,
postêpuje oryginalnie. postêpuje z otoczeniem wyzywaj¹co i samowolnie.
70 Ariadna LupuI-Nawrocka
2. Gracz J., Sankowski T.: Psychologia spor-
Podsumowanie
tu. Poznañ 1995. AWF.
Wyniki przeprowadzonych badañ 3. Karolczak-Biernacka B.: Studia nad za-
chowaniem siê sportowca w sytuacji trud-
ukazuj¹ indywidualny charakter reak-
nej. Warszawa 1986. Sport i Turystyka.
cji emocjonalnych, zale¿nych od sytu-
4. Kitajew-Smyk L. A.: Psychologia stresu.
acji ¿yciowej, w jakiej aktualnie znaj-
Wroc³aw 1989. Ossolineum.
duje siê zawodnik, oraz od dynamiki
5. K³odecka-Ró¿alska J., Pa¿elski D.: Psy-
choprofilaktyka w krytycznych okresach
sfery emocjonalnej. Zró¿nicowanie ro-
kariery sportowej dorastaj¹cych dziewcz¹t
dzajów i czasu wystêpowania objawów
i ch³opców. Medycyna Sportowa 2002,
zale¿y od indywidualnych cech psychi-
nr 7.
ki zawodnika, specyfiki danej konku- 6. Koz³owski S.: Granice przystosowania.
rencji oraz warunków, w jakich rozgry- Warszawa 1986. Wiedza Powszechna.
7. Lupul-Nawrocka A.: Emocje w sytuacji
wana jest rywalizacja sportowa.
startowej. Nie publikowana praca magister-
Opisane badania wzbogacaj¹ znajo-
ska (2003).
moSæ funkcjonowania psychiki m³odych
8. £apiñska R., ¯ebrowska M.: Wiek dorasta-
nia [w:] M. ¯ebrowska (red.), Psychologia
sportowców w dzia³alnoSci sportowej
rozwojowa dzieci i m³odzie¿y. Warszawa
(trening, start w zawodach). Mog¹ one
1977. PWN.
przyczyniæ siê do lepszego zrozumienia
9. Obuchowski K.: Kody orientacji i struk-
przez trenerów i dzia³aczy sportowych,
tura procesów emocjonalnych. Warszawa
jak wa¿ne jest stosowanie ju¿ we wcze- 1982. PWN.
10. Pa³aszyñska R.: Wybrane techniki oddzia-
snych etapach szkolenia indywidualnej
³ywania psychologicznego stosowane w spo-
pracy z zawodnikami, uwzglêdniaj¹cej
rcie wyczynowym. Medycyna Sportowa
ró¿nice osobowoSciowe i treSci emocji
1996, nr 63.
prze¿ywanych przez ich podopiecznych. 11. Rosenhan D. L. Seligman M. E.: Psycho-
patologia. Warszawa 1994. Polskie Towa-
Sukces zawodnika rozpoczyna siê bo-
rzystwo Psychologiczne.
wiem w jego umySle.
12. Sadovnicova L.: Mened¿ment i psycho-
diagnostyka. Opole 1996. Politechnika
PiSmiennictwo
Opolska.
1. Blecharz J.: Psychologiczne wspomaganie 13. Terelak J. F.: Psychologia stresu. Byd-
zakres i skutecznoSæ (rozmowa z A. Pac- goszcz 2001. Oficyna Wydawnicza Brand .
Pomarnackim). Kraków 15 marca 2002. 14. Tomaszewski T.: Z pogranicza psycholo-
www.portal psychologiczny.pl gii i pedagogiki. Warszawa 1970. PZWS.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]