[ Pobierz całość w formacie PDF ]
towane materyały, które na właściwem mieyscu
zamierzonego dzieła, bedą położone.
%7łeby mi zaś nie zarzucano, iż na samem i
to słabem rozumowaniu, podania moie opieram;
iakoby Sławianie ieszcze przed przyięciem wiary
Zwiętey, mieli zwyczaiowe i pisane prawa, z pier-
wszych i czystych czerpane zrzódeł, przytoczyć tu
należy to, co Helmold w Xiędze I rozdziale 82. u
Jana Potockiego w Xiędze 5. na karcie 157. przy-
wiedziony, o rozrzutności bałwochwalskich Sław-
ian mówi, "Wydaią oni z rozrzutnością to wszys-
tko, co tylko przez rolnictwo, rybołostwo i myślist-
wo zyskuią, wystawiaiąc za rycerza tego, który się
nayrozrzutnieyszym okazuie I ta to okazałość
pociąga wielu ku występkom rabunku i kradzieży.
W istocie maią oni te występki za lekkie
przewinienia i wymawiaią się w tem, przepisami
prawa ogościnności. Albowiem prawa Słowiańskie
116/130
stanowią, to cobyś nawet w nocy miał uchopić,
odday rano twemu gościowi."
Aczkolwiek przepis ten prawa pomorscy bał-
wochwalscy Sławianie nie należycie wytłumaczyli
Helmodowi, lub też on acz bezstronny, Artykuł
ten prawa nie należycie opisał; wszelakoż przepis
ten z Artykułem 21. Roz: XV. z Xięgi praw Menu
wyiętym, powyż umieszczonym porównany; skoro
z przytoczonych wyżey podań, iż Sławianie
Kapłanów swoich wysoce cenili i za naypierwszych
uważali gości, można się było przekonać; posłuży
za dowod, że prawa swoie z tego co i Indyanie cz-
erpali zródła.
%7łe nie tylko Sławianie pomorscy, ale nawet
w odległych Europy zamieszkali przestrzeniach,
mieli prawa pisane; moie posłużyć za dowod opis
Rządu Rzeczypospolitsy Nowogrodzkiey i Miasta
Nowogrodu nad ieziorem Ilmen, w ninieyszey
Wielko-Rossyi przez Pana Czudków, Tom I. kar:
90. i następne. Rzeczpospolita rzeczona od
niepamiętnych czasów, nayprzód w mieście Sław-
iańsku, pózniey zamienionem w przedmieście
Nowgoroda, założona od Sławian; dzieliła się tak
Co do okręgów miasta, iako też, co do podległych
onemu wielkich prowincyi, na piatyny. Co do mi-
asta te były następuiące: Nerowska, Terezańska,
Sławiańska, Zagorodzka, i Plotyńska. W każdym
117/130
okręgu Starosta utrzymywał policyą. Co do prow-
incyi były następuiące Piatyny, to iest: 1. Wódska
piatyna, rozciągała się od Rzeki Wołgi ku za-
chodowi po obydwu brzegach rzeki Newy do
granicy Finlandyi i Inflant, tak zwana od wód nad
któremi leżała 2.piatyna Oboneska od ieziora One-
gi nad którem się rozciągała. 3. piatyna Bieżeska,
zaczynała się od ieziora IImenu na wschód do
rzeki Mogoły. 4. piatyna Szelopska, po nad rzeką
Szelopy, od jeziora Ilmenu na zachod do miasta
Pskowa.
Rząd tey Rzeczypospolitey przed oney
uiarzmieniem od Waragów, był gminnowładnym.
Naczelnik Rządu cywilnego, nosił nazwanie Stary
posadnik, ieżeli go drugi raz na ten wybrano
Urząd, nazywał się Stepennym
Posadnikom. Znacznie tych urzędników było
tak wielkie, iż onych córy nieraz panujący Xiążęta
brali w małżeństwo.
Po Stepenniku pierwsze miał mieysce, rown-
ieiż pomiędzy obywateli wybierany Tysiacznik.
Obowiązkiem iego było, dawać baczenie, aby
posadnicy nie przywłaszczali sobie zbyteczney
nad ludem władzy i bronić praw Narodowych.
Tysięcznik takowy poraz drugi i na tenże wybrany
urząd, nazywał się Stepennym Tysiqćznikiem. Po
nich szli Boiarowie, czyli Wojarowie, również
118/130
corocznie zpośrzód mieszkańców osiadłych,
wybierani; Obowiązkiem ich było odbywać służbę
woyskowy, Nie maiący posiadłości mieszczanie,
do których należeli wszyscy Artyści, rzemieślnicy i
wyrobnicy; nazywali się Ciernyie ludy.
W ułomkach na początku iedynastego wieku
ieszcze istnieiącego zbioru praw tey Rzeczypospo-
litey, pod nazwiskiem prawda Ruska, którą Pan
Tatyszczew, lecz iuż po uiarzmieniu tey Rzeczy-
pospolitey przez Waragów przerobiony, notami
zbogacił i którey w krótce w narodowym ięzyku
i w Staroruskim spodziewamy się ogłoszenia, mi-
mo póznieyszyck zmian, osobliwie co do handlu,
widać mądre zamiary pierwiastkowego pra-
wodawcy. Przepisy zaś o służalcach, czyli o pod-
daństwie, ich rozmaite gatunki, zdaią. się wykazy-
wać, iż pierwiastkowe tey Rzeczypospolitey
prawa, wspólne z Indyislriemi miały zrzódło.
%7łe Polacy mieli zbiory praw pisanych przed
Kazimierzem Wielkim, dowodzi tego "opis za-
kłóceń między Starem Miastem Azagrad zwanem
i nowem Gdańska w R. 1454. w Tomie I. na karcie
264. dzieła pod nazwaniem Versuch einer
Geschichte Danzigs, przez D. Daniela Gralath
wyd: w Królewcu 1789. r. Kazimierz Jagielończyk
po zwyciężeniu Krzyżaków, nadał miastu
Gdańskowi i innem Pruskiem, znaiome nam prawo
119/130
Chełmińskie. Mimo wychwaloney dobroci tego
prawa, rzeczeni obywatele, od niepamiętnych
czasów prawem Polskiem udarowani i nawet za
panowania Krzyżaków, przy niem otrzymani, mieli
swóy ratusz i sadownictwo i przytem to prawie
wszelkiemi sposobami chcieli się utrzymać. Lecz
nareszcie uledz musieli przamocy. Jeżeli iak iest
nadzieia, Akta tego miasta dotąd są zachowane,
możnaby z nich o starożytnych prawach Polskich,
powziąść wyobrażenie.
Prócz wzmianki powyż umieszczoney o
dziesięcinach, trzeciakach, angarych i t.d. dotąd
w Indyach zachowanych, Nota w dziele
nieodżałowanego Czackiego w Tomie I. kar:
284 i następnych, świadczy o bytności praw
Polskich pisanych. Tak zwane Jus Seradense mimo
pozornego wywodu iednego z naszych ter-
aznieyszych prawników, nie tyło Ciemieckiem lecz
Sławiańskiem czyli Polskiem przestrzałem
prawem. Ale otem wspomni się na właściwem
mieyscu.
Z tego co się wyżey o trzech stanowczych
pomnikach, wykazujących istnienie niegdyś
uwiązków między dworna wielkiemi narodami
Europeyskich Sławian i starożytnych Indyan o
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
