[ Pobierz całość w formacie PDF ]
pieczętowała utrata prestiżu oraz potępienie międzynarodowej opinii pub-
licznej, zbulwersowanej zbrodniami wojennymi oraz wyszukanymi formami
grabieży państw podbitych. Zwiat zdumiał się z powodu cynicznej, skrajnie
egoistycznej polityki uprawianej przez III Rzeszę, w której brakowało miejsca
nawet dla najbliższego sojusznika - Włoch3 ukania, okpienia
i wykorzystania sojusznika zaskoczyło zwłaszcza mieszkańców Półwyspu
Apenińskiego i kontrastowało z ugruntowanymi, szczególnie we Włoszech
Północnych, wyobrażeniami na temat Niemiec i Niemców. Formalnie przyja-
cielskie i sojusznicze stosunki uległy radykalnej zmianie po wrześniu 1943 r.
kiedy Italia zdecydowała się na zerwanie z Rzeszą. Wywołało to falę wro-
gości wobec Włochów. Dotychczasowe lekceważenie przybrało znamiona
pogardy i nienawiści. Widać to dobrze na przykładzie losu ok. 100 rys.
robotników włoskich, zatrudnianych w Niemczech już od 1937 r. Z dnia na
dzień stali się oni wrogami państwa i narodu niemieckiego i traktowani byli
na poziomie Rosjan i Polaków. Podobny los spotkał ok. 500 rys. inter-
nowanych żołnierzy włoskich, którzy od jesieni 1943 r. byli kierowani do
przymusowej pracy w Niemczech3l. Stanowili oni część dziesięciomilionowej
rzeszy robotników cudzoziemskich zmuszonych w latach wojny do pracy na
rzecz III Rzeszy3z.
Upadek prestiżu międzynarodowego Niemiec (w stopniu nieporównywal-
nym do pozostałych państw "Osi") wiązał się także z innymi dokonaniami
hitleryzmu, stanowiącymi o jego zbrodniczym charakterze. Chodziło zwłasz-
cza o realizowany w praktyce program eksterminacji ludności "podlejszych"
ras jak %7łydów, Cyganów oraz Słowian33. Naziści odwoływali się m.in. do
argumentu stworzenia dla Niemców "Lebensraumu". Grozby takie pojawiały
się już przed wojną. Towarzyszyły im przygotowania do fizycznej likwidacji
3o por. szerzej S. Sierpowski, Niemcy w polityce włoskiej w latach trzydziestych w:
Niemcy
w polityce międzywojennej 1919-1939. T. IV. Na przełomie pokoju i wojny 1939-
1941, Poznań
1992, s. 167 i n.
31 Fra sterminio e sfruttamento. Militari intei`nati e prigionieri dl guerra nella
Germania
nazista, 1939-1945, Le Lettere, Firenze 1992; A. Scalpelli, Vite vendute.
L'emigrazione verso i1
Terzo Reich dal feuda dl Farinacci 1938-1945, Ediesse, Roma 1995; por. także W.
Maser, Adolf
Hitler. Des Ende der Furer - Legende, Dusseldorf-Wien 1980.
32 Cz. Auczek, Polityka ekonomiczna Trzeciej Rzeszy w latach II wojny światowej,
Poznań
1982 s. 35 i n.
33 . gorejsza, Anlyslawizm Adolfa Hitlera, Warszawa 1988; Holokaust z perspektywy
półwiecza, pod red. D. Grinberga i P. Szapito, Warszawa 1993.
Stanislaw Sierpowski
"przywódczego elementu", a więc inteligencji - organizatorów życia społecz-
no-politycznego. Agresor wkraczając op. do Polski posiadał dobre rozeznanie
sytuacji. Różne formy współdziałania z przedstawicielami mniejszości nie-
mieckiej (tej części, dla której Wehrmacht jawił się jako siła oswobodzicielska,
nieraz także karzące narzędzie opatrzności!) wyrażały się także imiennymi
wykazami osób wytypowanymi do aresztowania i -najczęściej -rozstrzelania.
Oz. Auczek, pisząc o relatywnie mniejszej liczbie osób straconych w General-
nej Gubernii w pierwszych miesiącach II wojny światowej w stosunku do tzw.
ziem wcielonych, tłumaczy to przede wszystkim gorszym rozeznaniem przez
władze hitlerowskie sytuacji personalnej wśród regionalnych działaczy. Uznaje
to za konsekwencje stosunkowo niewielkiej liczby Niemców zamieszkujących
przed wojną obszar przyszłej GG "...i napływu w związku z tym od nich mniej
licznych szczegółowych informacji"34.
Wymuszone nierzadko współdziałanie agresora z mniejszością niemiec-
ką, osławioną V Kolumnną, w sposób bardzo istotny zaważyło na stosunku
zwycięskich mocarstw oraz międzynarodowej opinii publicznej nie tylko do
mniejszości niemieckiej (przymusowe przesiedlenia), ale do zagadnienia mniej-
szościowego w skali szerszej.
Polityka ekonomiczna i ludnościowa realizowana, przez nazistowskie
Niemcy wyostrzyła obawy narodów Europy Zrodkowej i Wschodniej dotyczą-
ce ich miejsca w międzynarodowym podziale pracy. Skala problemu jawiła się
tym jaskrawiej, że sprawa hegemonii gospodarczej Niemiec na tych obszarach
była brana pod uwagę i rozważana już od początku wieku. Dobrze wiedziano
o planach utworzenia dużego organizmu gospodarczego, w którym pierwszo-
rzędne (choć różnie nazywane) miejsce Niemiec narzucało się samo z siebie.
Im w polityce wewnętrznej Niemiec było więcej akcentów nacjonalistycznych,
tym bardziej projekty "dużego organizmu gospodarczego" stawały się planami
hegemonii. Nastanie hitleryzmu (w sensie zwycięstwa filozofii opierającej się
na wyższości Niemców nad innymi narodami) oraz towarzyszące temu zmia-
ny priorytetów gospodarczo-społecznych w państwie, nadały rozważaniom
[ Pobierz całość w formacie PDF ]